AVUNJWA KIUNO NA MUMEWE

NOVEMBA 27 katika Uwanja wa Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu (LHRC), wananchi mbalimbali walikusanyika kuadhimisha siku 16 za kupinga ukatili wa kijinsia.
Makundi mbalimbali yalishiriki wakiwemo wanafunzi, wanaharakati, polisi, taasisi mbalimbali pamoja na watu waliokumbwa na mikasa ya unyanyasaji wa kikatili katika ndoa zao.
Miongoni mwa waliokuwepo katika umati huo ni Eva Mollel (33), aliyekuwa akitembelea magongo hali iliyoonyesha ana matatizo katika mwili wake.
Nilimsogelea na kuanza kuzungumza naye kilichomsibu na kumsababishia kutembea na magongo hayo.
Eva anadai ulemavu huo umesababishwa na mume wake ambaye ni mfanyabiashara jijini Dar es Salaam.
Anasema katika ndoa yao wamebahatika kupata watoto watatu wa kike, mmoja ana miaka 12, mwingine saba na mdogo sita.
Eva anasema amekuwa akishirikiana na mume wake katika miradi yao mbalimbali, ikiwemo kumiliki hoteli ijulikanayo kama Temboni Resort.
Kwa maelezo ya Eva, Agosti 10 mwaka huu alipata ulemavu huo wa kudumu baada ya kusukumwa na mume wake kutoka ghorofani hadi chini ambapo alizimia na kujikuta amelazwa katika Hospitali ya Taifa Muhimbili (MNH).
Kisa cha tukio hilo ni pale alipomuuliza mume wake jana yake alikuwa wapi, mbona hakurudi nyumbani.
“Nilimuuliza mume wangu jana yake alikuwa wapi mbona hakurudi. Kabla ya kujibiwa, nilipigwa ngumi ya jicho, nilivunjwa taya, kisha nilisukumwa toka ghorofani hadi chini na kuvunjika nyonga. Nilipoteza fahamu,” anasimulia.
Kwa mujibu wa Eva tukio hilo lilitokea katika hoteli yao ya Temboni Resort majira ya saa tano usiku.
“Madaktari walisema ‘kikombe’ kilichanika vibaya ikabidi wanipasue waniwekee chuma. Ninakaa na chuma sasa hivi, wameniambia hakiwezi kutolewa. Pia natembelea magongo,” anasema.
Katika ndoa yake amekabiliwa na visa vingi ila waliyamaliza kienyeji isipokuwa tukio hilo la kuvunjika nyonga na kuunguzwa na pasi aliripoti polisi. Lakini hawajachukua hatua stahili hadi sasa.
Tukio jingine anasimulia ni la mwaka 2007 ambapo anadai mama mkwe wake, yaani mama wa mume wake aliyekuwa anakaa naye kipindi hicho, alimng’ata kidole cha kati katika mkono wake wa kulia kwa tuhuma za kuzaa na mume wake, yaani baba mkwe wake.
Anasema baada ya kufanyiwa ukatili huo, mume wake hakuchukua hatua yoyote, alikaa kimya tu. Jambo hilo nalo likaisha kienyeji.
Eva anadai tukio jingine alilotendewa na mume wake ni pale alipomnyoa nywele kwa kutumia kisu mwaka 2009, kisa alimwambia amwandalie supu, na  alipochelewa akamfanyia ukatili huo.
Si hilo tu, bali mwaka juzi, kutokana na malumbano yaliyotokea baina yao, anadai kuwa mumewe alimuunguza na pasi katika mkono wa kushoto na kwenye matiti. Anasema lengo lake alitaka kumuunguza usoni, lakini akajikingika.
Eva anasema hadi sasa amebaki na makovu mwilini mwake, na kwa matukio yote hayo hakuna mwanafamilia upande wa mume wake aliyesimama na kukemea vitendo hivyo anavyofanyiwa.
“Hili la kuniunguza mwilini, siku hiyo tulikuwa na malumbano, akatoka, aliporudi alinikuta nanyosha nguo, ndipo aliponinyang’anya pasi na kuniunguza,” anasimulia Eva.
Kwa upande wake Mkurugenzi Mtendaji wa Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu, Helen Kijo, anasema suala la Eva wamejaribu kuwasiliana na polisi ili hatua za kisheria zichukuliwe. Hivi sasa lipo kwenye ngazi ya Kamanda wa Polisi wa Mkoa (RPC).
Pia anasema kwa kuwa ametendewa ukatili na mumewe, anatakiwa kupata ulinzi na fidia. Vile vile watamsaidia masuala ya ndoa yake.
“Mume wake anakataa kuongea nasi, anasema tuongee na mwanasheria wake,” anasema mkurugenzi huyo wa LHRC.
Naye Kaimu Mkurugenzi Makosa ya Jinai, Kamishna wa Polisi Isaya Mungulu, anasema tukio hilo halitaishia hapo, atahakikisha hatua stahiki zinachukuliwa kwa mhusika.
Kwa maelezo ya kamishna huyo, baada ya kumsikiliza Eva ameona kuwa inaonekana polisi waliokuwa wanafuatilia suala hilo wamekiuka maadili, hivyo itakapobainika nao watachukuliwa hatua stahiki.
“Huduma yetu haikuwa nzuri na thabiti kwa Eva Mollel, kama kutakuwa na ukweli kuwa suala lake lilizungushwa baada ya kuripotiwa, utajulikana baada ya kulifuatilia,” anasema Mungulu.
Ofisa wa Polisi Kitengo cha Jinsia na Watoto, Makao Makuu ya Jeshi la Polisi, Pili Nyamanditu, anasema mtandao wa polisi wanawake ulianzishwa mwaka 2007, lengo likiwa ni utekelezaji wa kazi za polisi katika kuelimisha askari wa kike na kiume pamoja na jamii kuhusu masuala ya unyanyasaji wa kijinsia na watoto.
Anasema mafanikio waliyoyapata ni kuanzisha drop centers sita Dar es Salaam. Pia wametoa elimu ya unyanyasaji wa kijinsia kwa polisi 1,047 ili waweze kushughulika na kesi za unyanyasaji wa kijinsia na watoto.
Kwa miaka miwili, 2011 na 2012 wamepokea makosa 12,161 waliyofanyiwa watu wenye zaidi ya miaka 18; yaliyopelekwa mahakamani ni 8,962, kesi zilizopatikana na hatia ni 4,100 na zile zinazoendelea mahakamani ni 3,512.
Kwa miaka chini ya 18, makosa yaliyoripotiwa ni 1,605, yaliyopelekwa mahakamani ni 1,490, kesi zilizopatikana na hatia ni 723 na zile zinazoendelea mahakamani ni 542.
Anasema changamoto wanayokabiliana nayo ni ukosefu wa madawati kwani kati ya 417 yaliyopo ni nane tu yaliyokarabatiwa ambavyo ni vyumba viwili tu.
“Makosa ya jinai ya kijinsia yanatokea katika ngazi ya familia, hivyo baadhi ya wanafamilia hawashiriki vyema katika vita hii kwani huzungumza nyumbani na kuyamaliza kienyeji bila kuangalia madhara yanayompata mtendewa,” anasema.
Pia baadhi ya mashahidi hushindwa kutoa ushahidi kwa kuogopa kuharibu uhusiano wao katika familia.
Changamoto nyingine ni mahakama za watoto kuwa chache, hivyo kufanya kesi hizo kusikilizwa katika mahakama za kawaida.
Wakati huo huo, Mwanasheria Harold Sungusia anasema takwimu za Shirika la Afya Duniani (WHO) za 2005 zinaonyesha kuwa asilimia 47 ya wanawake Tanzania wamefanyiwa ukatili wa kijinsia.
Asilimia 31 wamefanyiwa ukatili wa kingono, asilimia 56 wamefanyiwa ukatili wa kawaida na wa kingono pia.
Anasema takwimu zinaonyesha kuwa mwaka 2008 huko Zanzibar zaidi ya asilimia 43 ya wanawake na watoto hufanyiwa ukatili wa kijinsia.
Sungusia anasema sheria ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya 1977 ibara ya 13 inazungumzia usawa mbele ya sheria, kuwa watu wote ni sawa mbele ya sheria na wanayo haki, bila ya ubaguzi wowote kulindwa na kupata haki sawa mbele ya sheria.
Anasema ibara ya 13.6 (e) inasema ni marufuku kwa mtu kuteswa, kuadhibiwa kinyama au kupewa adhabu zinazomdhalilisha.
Sungusia akizungumzia haki ya faragha na ya usalama, anasema kila mtu anastahili kuheshimiwa na kupata hifadhi kwa nafsi yake, maisha yake binafsi na familia yake na unyumba wake, na pia heshima na hifadhi yake na mawasiliano yake binafsi